Podstawowe zasady doboru klap przeciwpożarowych i wymagania prawne

Urządzenia te przeznaczone są do instalacji w miejscu przejścia przewodów wentylacyjnych przez elementy oddzielenia przeciwpożarowego co umożliwia zachowanie ich odpowiedniej odporności ogniowej. Pełnią więc niezwykle ważną rolę w prawidłowej ochronie budynku i osób się w nim znajdujących. Błędny dobór lub montaż klapy przeciwpożarowej może skutkować jej nieprawidłowym działaniem i niedostateczną ochroną w trakcie pożaru. To z kolei skutkować może tragicznym w konsekwencji przedostaniem się trujących gazów bądź ognia do pozostałych stref budynku i dróg ewakuacyjnych.

Najważniejsze parametry techniczne podczas doboru

• E - szczelność ogniowa, czyli zdolność klapy do zapobiegania w danym czasie przedostaniu się płomieni i gorących gazów na stronę przegrody po której nie znajduję się pożar, oznacza również odporność klapy na odkształcenia spowodowane wzrostem temperatury;
• I - izolacyjność ogniowa, cecha klapy pozwalająca na ograniczenie przyrostu temperatury powierzchni klapy po stronie nie kontaktującej się z ogniem;
• S - dymoszczelność, zdolność klapy do zapobieganiu przedostawania się gorących i/lub zimnych dymów oraz gazów;
• ve - możliwość instalacji klapy w przegrodzie pionowej
• ho - możliwość instalacji klapy w stropach
• i - inside (od wewnątrz)
• o - outside (od zewnątrz)
• (i<->o) - kierunek oddziaływania od  wewnątrz  na zewnątrz i od zewnątrz do wewnątrz;
• (o ->i) - kierunek oddziaływania od  zewnątrz  do wewnątrz;
• (o <- i) - kierunek oddziaływa od wewnątrz  na zewnątrz
• [t/min] - czas utrzymywania przez klapę parametrów ognioodporności

Dla przykładu oznaczenie EI 180 (ve ho i<->o ) S oznacza, że konkretny system oddzielający składający się z danej klapy, przegrody i uszczelnienia pozwoli spełnić powyższe wymagania odporności ogniowej (E - szczelność ogniowa, I - izolacyjność ogniowa) przez 180 minut, a także zapewnić dymoszczelność (S), bez względu na oś montażu (w przegrodzie pionowej - ve lub poziomej - ho) oraz kierunek rozprzestrzeniania się ognia (i<->o).

W czasie doboru odcinających klap przeciwpożarowych należy pamiętać, że deklarowana przez producenta klasa odporności ogniowej dotyczy nie tylko samej klapy, a także parametrów przegrody w której została zainstalowana oraz uszczelnienia jakie zostało użyte w czasie przeprowadzanych testów. Doprowadza to do niebezpiecznej sytuacji w której dwie klapy o takiej samej zadeklarowanej odporności ogniowej były badane w dwóch różnych typach przegrody, z użyciem dwóch różnych sposobów uszczelnienia. Niezwykle ważne jest więc aby w czasie montażu i doboru konkretnego rozwiązania powiązać klasę odporności ogniowej z typem przegrody i rodzajem uszczelnienia zalecanym przez producenta.

W trakcie przeprowadzania testów jednym z najważniejszych parametrów jest interakcja między klapą a ścianą, w której jest zamontowana. Z uwagi na to pomiary muszą zostać wykonane w każdym typie ściany i w każdej konfiguracji w której urządzenie ma zostać dopuszczone do instalacji.

Dla zapewnienia właściwej pracy klapy przeciwpożarowej konieczna jest również szeroka wiedza dotycząca mechanizmów sterujących. Można wyróżnić trzy główne typy:

• samoczynne,
• z elektromagnesem,
• z siłownikiem.

W czasie standardowej pracy systemu wentylacji przegrody pozostają w pozycji otwartej. Do zamknięcia klap przeciwpożarowych dochodzi, po otrzymaniu sygnału sterującego lub po zadziałaniu wyzwalacza termicznego. Jeżeli klapa nie posiada zdalnego systemu kontroli lub sygnał elektryczny z jakiś powodów nie zostanie dostarczony, to wyzwalacz termiczny przy przekroczeniu bezpiecznej wartości temperatury zwolni sprężynę i zamknie przegrodę.

Istotne wymagania montażowe

Podczas projektowania instalacji wentylacyjnej konieczne jest uwzględnienia wielu szczegółowych przepisów i norm. W przypadku klap przeciwpożarowych, jednym z takich wymagań są minimalne odległości między klapami a innymi elementami budynków.

Tą kwestę precyzuje norma PN-EN 1366-2, która precyzuje metodologię testów, na podstawie których ustalana jest klasyfikacja. Z tego powodu bardzo ważne jest też, aby instalator podczas montażu postępował zgodnie z instrukcjami podanymi przez producenta.

Zgodnie z normą, obecność klapy może wpłynąć na strukturę ściany w odległości nawet 100 mm od urządzenia (w każdym kierunku). Dodatkowo  odległość od innych ścian lub sufitu nie może być mniejsza niż 75 mm.
Norma (PN-EN 1366-2) stwierdza, że jeśli producent nie przeprowadził żadnych szczegółowych testów to:

• minimalna odległość pomiędzy dwiema lub większą ilością klap przeciwpożarowych zainstalowanych w tej samej przegrodzie wynosi 200 mm;
• minimalna odległość pomiędzy każdą klapą przeciwpożarową a podłogą, sufitem lub inną ścianą wynosi 75 mm.

Restrykcyjne regulacje prawne

Z uwagi na bardzo istotną rolę klap przeciwpożarowych ich jakość i certyfikacja objęta jest restrykcyjnymi normami i wymaganiami prawnymi.

Odcinające klapy przeciwpożarowe są produkowane (PN-EN 15650), testowane (PN-EN 1366-2) i klasyfikowane (PN-EN 13501-3) zgodnie ze zharmonizowanymi normami europejskimi, a więc producent jest zobowiązany do oznaczania swoich produktów znakiem CE. Każda klapa wprowadzona do obrotu musi więc posiadać certyfikat stałości właściwości użytkowych.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać  budynki i ich usytuowanie zobowiązuje do ich stosowania w instalacjach wentylacji mechanicznej i klimatyzacyjnej w budynkach innych niż jednorodzinne i rekreacji indywidualnej.

§268.
4. Przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne w miejscu przejścia przez elementy oddzielenia przeciwpożarowego powinny być wyposażone w przeciwpożarowe klapy odcinające o klasie odporności ogniowej równej klasie odporności ogniowej elementu oddzielenia przeciwpożarowego z uwagi na szczelność ogniową, izolacyjność ogniową i dymoszczelność (E I S), z zastrzeżeniem ust. 5.
5. Przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne samodzielne lub obudowane prowadzone przez strefę pożarową, której nie obsługują, powinny mieć klasę odporności ogniowej wymaganą dla elementów oddzielenia przeciwpożarowego tych stref pożarowych z uwagi na szczelność ogniową, izolacyjność ogniową i dymoszczelność (E I S) lub powinny być wyposażone w przeciwpożarowe klapy odcinające zgodnie z ust. 4.
6. W strefach pożarowych, w których jest wymagana instalacja sygnalizacyjno-alarmowa, przeciwpożarowe klapy odcinające powinny być uruchamiane przez tę instalację, niezależnie od zastosowanego wyzwalacza termicznego.

Zapraszamy do zapoznania się z pełną ofertą systemów wentylacji pożarowej Lindab. Ulotka dostępna jest TUTAJ.
Dane techniczne i zapytania sprzedażowe prosimy kierować TUTAJ.